Մարդու գենոմը լիքն է «եսասիրական գենետիկ տարրերով» կամ մակաբույծ ԴՆԹ-ով, որոնք օգուտ չեն բերում տերերին, այլ ձգտում են ինքնաբազմանալ։

Ռոտչեսթրի համալսարանի կենսաբաններն առաջին անգամ օգտագործել են պոպուլյացիոն գենետիկան, որպեսզի լույս սփռեն եսասիրական գենետիկ տարրի էվոլյուցիայի եւ հետեւանքների վրա, որը հայտնի է որպես Segregation Distorter (SD)։

eLife ամսագրում հրապարակված աշխատանքում հետազոտողները նշել են, որ SD-ն առաջ է բերել քրոմոսոմի եւ գենետիկ տարատեսակության փոփոխություններ։

Հետազոտողներն օգտագործել են պտղաճանճերին որպես SD-ն ուսումնասիրելու օրգանիզմ։ Այդ ճանճերն ունեն այն նույն գեների մոտ 70 տոկոսը, որոնք առաջ են բերում մարդու հիվանդություններ, եւ քանի որ դրանք կարճ վերարտադրողական ցիկլ ունեն՝ երկու շաբաթից քիչ, գիտնականները կարող են ստեղծել ճանճերի սերունդ ժամանակի համեմատաբար կարճ ընթացքում։

Ճանճերի էգերը SD-տեղեկացված քրոմոսոմները փոխանցում են իրենց սերնդի մոտ 50 տոկոսին, Մենդելի ժառանգականության օրենքներին համապատասխան։ Արուները SD-քրոմոսոմները փոխանցում են իրենց սերնդի մոտ 100 տոկոսին, քանի որ SD-ն սպանում է բոլոր սպերմատոզոիդները, որոնք չեն կրում եսասիրական գենետիկ տարր։

Հետազոտողներն այն անվանել են «սուպերգեն»՝ եսասիրական գեների կլաստեր մեկ քրոմոսոմի հիման վրա, որոնք ժառանգվում են միասին։

Սուպերգենի առավելությունն այն է, որ մի քանի գեներ կարող են գործել միասին, որպեսզի առաջ բերեն SD-ի գրեթե կատարյալ  փոխանցում սերնդին։ Բայց, ինչպես պարզել են հետազոտողները, սուպերգենը ունի նաեւ լուրջ թերություններ։

Սեռական բազմացման ժամանակ մոր եւ հոր քրոմոսոմները փոխանակում են գենետիկ նյութ՝ նոր գենետիկ կոմբինացիաներ ստեղծելով, որոնք ինքնատիպ են յուրաքանչյուր սերնդի համար։

Սակայն, ինչպես ցույց են տվել հետազոտողները, SD-ի կատարյալ փոխանցման գլխավոր թերություններից մեկն այն է, որ այն ռեկոմբինացիայի չի ենթարկվում։

Եսասիրական գենետիկ տարրը ստանում է կարճաժամկետ առավելություն փոխանցման ժամանակ՝ անջատելով ռեկոմբինացիան, որպեսզի երաշխավորի, որ փոխանցվելու է իր բոլոր սերունդներին։ Բայց ռեկոմբինացիայի կանխումը հանգեցրել է այն բանին, որ SD-ն կուտակում է անհամեմատ ավելի շատ կործանարար մուտացիաներ նորմալ քրոմոսոմների համեմատ։

Առանց ռեկոմբինացիայի բնական ընտրությունը չի կարող արդյունավետ մաքրել կործանարար մուտացիաները, ուստի դրանք կարող են կուտակվել SD քրոմոսոմներում։ Այդ մուտացիաները կարող են լինել այնպիսին, որոնք խախտում են գեների ֆունկցիան կամ ռեգուլյացիան։

Ռեկոմբինացիայի բացակայությունը կարող է նաեւ հանգեցնել SD-ի էվոլյուցիոն կործանման, կարծում են գիտնականները։