Քեմբրիջի համալսարանի գիտնականներն առաջին անգամ ցողունային բջիջներից աճեցրել են ուղեղ, բաբախող սիրտ և այլ օրգանների հիմքեր: 10-ամյա հետազոտության արդյունքների մասին հաղորդվում է Nature ամսագրում հրապարակված հոդվածում։

Փորձի ընթացքում կենսաբաններն աշխատել են երեք տեսակի ցողունային բջիջների՝ սաղմնային ցողունային բջիջների (ESC), տրոֆոբլաստների (TSCs) և iXEN բջիջների հետ: Գիտնականները կարգավորել են էմբրիոգենեզում ներգրավված գեների որոշակի խմբերի արտահայտությունը՝ հասնելով բջիջների կառուցվածքների ինքնակազմակերպման, որոնք զարգացման հաջորդական փուլերով անցել են  8,5 օրվա ընթացքում: Ձևավորվել են կծկվող սրտեր, առաջնային և միջին ուղեղ:

Մարդու սաղմի հաջող զարգացումը պահանջում է ճիշտ փոխազդեցություն այն հյուսվածքների միջև, որոնք կդառնան սաղմ: Բեղմնավորումից հետո առաջին շաբաթվա ընթացքում զարգանում են երեք տեսակի ցողունային բջիջներ. մեկը ի վերջո դառնում է մարմնի սեփական հյուսվածք, իսկ մյուս երկուսը նպաստում են սաղմի զարգացմանը: Այս արտասաղմնային ցողունային բջիջների տեսակներից մեկն ընկերքն է, որը կապում է պտղին մորը և ապահովում թթվածին և սննդանյութեր. իսկ երկրորդը ձվաբջջի պարկն է, որտեղ աճում է սաղմը և որտեղից ստանում է սննդանյութեր։

Գիտնականների հիմնական ձեռքբերումը գրեթե լիարժեք սաղմնային ուղեղի ձևավորումն է, որը կարիք ունի արտասաղմնային հյուսվածքների աջակցության։

Ստացված սաղմերը հարմար հարթակ են սաղմնային գործընթացներն ուսումնասիրելու համար։ Հետազոտողները հույս ունեն, որ դրանք կօգնեն հասկանալ, թե ինչու լաբորատորիայում արտամարմնային բեղմնավորում զարգացնող որոշ սաղմեր գոյատևում են և շարունակում են վերածվել լիարժեք օրգանիզմի, իսկ մյուսները մահանում են:

Քանի որ Մեծ Բրիտանիայի օրենսդրությունը ներկայումս թույլ է տալիս մարդու սաղմերը հետազոտել բեղմնավորումից ոչ ուշ, քան 14 օր հետո, գիտնականները նախատեսում են արհեստական սաղմեր աճեցնել մարդու ցողունային բջիջներից՝ զարգացման հետագա փուլերում փորձեր իրականացնելու համար: Սա կօգնի բացահայտել մարդու օրգանների զարգացման հիմնական մեխանիզմները:

Նյութի աղբյուրը՝  shantnews.am